เปรียบเทียบท่อลอนพอลิเอทิลีนเสริมเหล็ก มอก.2764 | ขึ้นบัญชีนวัตกรรม vs ไม่ขึ้น

ท่อลอนพอลิเอทิลีนเสริมเหล็ก หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ “ท่อลอน HDPE เสริมเหล็ก” คือวัสดุท่อที่ได้รับความนิยมสูงในการใช้เป็นระบบระบายน้ำทิ้ง น้ำฝน หรือท่อร้อยสายใต้ดิน โดยเฉพาะในงานโครงสร้างพื้นฐานและงานภาครัฐต่าง ๆ เนื่องจากมีคุณสมบัติเหนียว แข็งแรง ทนต่อแรงกด ทนการกัดกร่อน และน้ำหนักเบากว่าท่อคอนกรีตแบบเดิม

ในประเทศไทย ท่อลอนประเภทนี้ได้ถูกกำหนดมาตรฐานโดย มอก. 2764-2562 ซึ่งเป็นมาตรฐานเฉพาะสำหรับ "ท่อลอนพอลิเอทิลีนเสริมเหล็กที่มีผิวภายในเรียบ" โดยระบุค่าความแข็งแรงของท่อเป็นค่า SN (Stiffness Number) เช่น SN4, SN6, SN8, และ SN10 เป็นต้น

เมื่อพูดถึงการจัดซื้อจัดจ้างในภาครัฐ หนึ่งในหัวข้อที่ถูกกล่าวถึงบ่อยคือการเลือกใช้ "วัสดุที่ขึ้นบัญชีนวัตกรรม" กับ "วัสดุที่ไม่ได้ขึ้นบัญชี" โดยเฉพาะในกรณีของท่อลอนพอลิเอทิลีนเสริมเหล็กที่มีผู้ผลิตหลากหลายราย บางรายขึ้นบัญชีนวัตกรรมกับสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA) และบางรายผลิตตามมาตรฐาน มอก. โดยยังไม่ได้ขึ้นบัญชี

คำถามที่มักเกิดขึ้นคือ “สามารถใช้แทนกันได้หรือไม่?” บทความนี้จึงจัดทำขึ้นเพื่อ เปรียบเทียบข้อแตกต่างอย่างตรงไปตรงมา พร้อมคำอธิบายประกอบเพื่อความเข้าใจที่ชัดเจน

คุณสมบัติพื้นฐานของท่อทั้งสองประเภท

ทั้ง ท่อลอนพอลิเอทิลีนเสริมเหล็กที่ขึ้นบัญชีนวัตกรรม และ ไม่ขึ้นบัญชี ต่างก็ผลิตภายใต้มาตรฐานเดียวกันคือ มอก. 2764-2562 โดยมีคุณสมบัติที่ใกล้เคียงหรือเทียบเท่ากันในด้านวัสดุ การออกแบบ และความสามารถในการรับแรง

สิ่งที่แตกต่างคือ “สถานะการขึ้นทะเบียน” กับสำนักงานนวัตกรรมฯ ซึ่งมีผลต่อกระบวนการพิจารณาจัดซื้อโดยตรงในกรณีที่ TOR ระบุชัดว่า "ต้องใช้สินค้าที่ขึ้นบัญชีนวัตกรรม"

ตารางเปรียบเทียบ: ขึ้นบัญชีนวัตกรรม vs ไม่ขึ้นบัญชี

หัวข้อเปรียบเทียบ	ขึ้นบัญชีนวัตกรรม	ไม่ขึ้นบัญชีนวัตกรรม
มาตรฐานผลิตภัณฑ์	มอก. 2764-2562	มอก. 2764-2562
วัสดุท่อ	HDPE เสริมเหล็ก	HDPE เสริมเหล็ก
โครงสร้าง	ลอนภายนอก ผิวภายในเรียบ	ลอนภายนอก ผิวภายในเรียบ
ค่าความแข็งแรง (SN)	SN4–SN10	SN4–SN10
การขึ้นบัญชีนวัตกรรม	ขึ้นทะเบียนกับ NIA	ยังไม่ขึ้นทะเบียน
ความสามารถในการใช้งาน	เหมาะกับงานภาครัฐที่กำหนดบัญชีนวัตกรรม	ใช้ได้ในงานทั่วไป / TOR ไม่กำหนด
ต้นทุน/ราคา	สูงกว่า	ประหยัดกว่า
การยอมรับในโครงการรัฐ	ได้เปรียบเมื่อระบุเงื่อนไขบัญชีนวัตกรรม	ต้องตรวจสอบ TOR ก่อนใช้งาน
เอกสารรับรอง	มอก. + รายชื่อบัญชีนวัตกรรม	มอก. + รายงานผลทดสอบจากโรงงาน
โรงงานผลิต	ผ่านการรับรองขึ้นบัญชี	ผลิตตามมาตรฐาน แต่ยังไม่ขึ้นบัญชี

สรุป: สามารถใช้แทนกันได้หรือไม่?

คำตอบคือ “สามารถใช้แทนกันได้” หากโครงการหรือ TOR ไม่ได้กำหนดให้ต้องใช้วัสดุที่อยู่ในบัญชีนวัตกรรมโดยเฉพาะ ทั้งสองประเภทผ่านมาตรฐานเดียวกัน (มอก. 2764-2562) และมีคุณสมบัติเชิงเทคนิคที่เทียบเท่า

หากผู้ผลิตแสดงผลทดสอบทางวิศวกรรม ค่าความแข็งแรง SN และเอกสารรับรองครบถ้วน ก็สามารถใช้งานทดแทนกันได้ในงานโครงการทั่วไป รวมถึงบางงานภาครัฐที่ไม่กำหนดชัดเรื่องบัญชีนวัตกรรม

ข้อเสนอแนะสำหรับผู้จัดซื้อหรือผู้รับเหมา

• ตรวจสอบ TOR ให้ชัดเจนก่อนเลือกใช้ท่อ
• หากไม่มีข้อจำกัดเรื่องบัญชีนวัตกรรม การเลือกใช้ท่อที่ไม่ขึ้นบัญชีอาจช่วยประหยัดต้นทุนได้มาก
• ขอดูเอกสารรับรอง มอก., ผลทดสอบ SN, และรายงานคุณภาพจากผู้ผลิตก่อนสั่งซื้อ
• สื่อสารกับเจ้าของโครงการหรือผู้ตรวจสอบงานให้เข้าใจตรงกันว่า “ไม่ใช่บัญชีนวัตกรรม ≠ ไม่ได้มาตรฐาน”